Czy istnieją jeszcze inni bogowie – oprócz Jahwe – jak zdają się to sugerować dwa pierwsze przykazania Dekalogu, i jakie to ma znaczenie dla nas – nie-Żydów?
Czytając pobieżnie treść pierwszych przykazań Dekalogu można odnieść wrażenie, że Bóg Jahwe jest jednym z wielu bogów. Jednak kiedy dokładniej zbadamy sprawę, okazuje się, że jest inaczej. Oczywiście rezultat takich dociekań zawsze będzie zależał od naszych przekonań i nastawienia. Na przykład człowiek, który ,,ma upodobanie w zakonie Pana [Jahwe] i zakon jego rozważa dniem i nocą”, odbiera z lektury Biblii błogosławieństwo (Ps 1,2, por. Jk 1,25; J 7,17). Natomiast ten, kto czyta Biblię z innym nastawieniem, czyni to bez większego pożytku dla siebie.
Wracając do pytania – według apostoła Pawła, ,,nie ma żadnego innego boga, oprócz Jednego. Bo chociaż nawet są tak zwani bogowie, czy to na niebie, czy na ziemi, i dlatego jest wielu bogów i wielu panów, wszakże dla nas istnieje tylko jeden Bóg Ojciec, z którego pochodzi wszystko i dla którego istniejemy” (1Kor 8,4-6).
Powyższe przekonanie apostoł zapewne opierał przede wszystkim na przykazaniu dekalogowym oraz na takich tekstach, jak:
,,Tobie to ukazano, abyś poznał, że Pan [Jahwe] jest Bogiem. Oprócz niego nie ma innego” (Pwt 4,35).
,,Słuchaj Izraelu! Pan [Jahwe] jest Bogiem naszym, Pan jedynie!” (Pwt 6,4).
,,Ja, jedynie Ja, jestem Panem [Jahwe], a oprócz mnie nie ma wybawiciela” (Iz 43,11, por. Iz 45,21; 46,9).
,,Bo Ja, Pan [Jahwe], jestem twoim bogiem od wyjścia z ziemi egipskiej, a Boga oprócz mnie nie powinieneś znać i poza mną nie ma zbawiciela” (Oz 13,4).
Zanim jednak taki monoteizm przyjął się w Izraelu, Biblia wspomina, że ojcowie – ,,Terach, ojciec Abrahama i ojciec Nachora, służyli innym bogom” (Joz 24,2.14). Co więcej, ten stan rzeczy trwał dość długo, nawet po wyjściu z niewoli egipskiej. Przykładem tego mogą być opisy odstępstwa Salomona (1Krl 11,4-10), Jeroboama (1Krl 12,26-33), Achaba (1Krl 16,31-34;18,21), a także skargi prawie wszystkich proroków przeciwko Izraelowi, który ,,zwracał się do innych bogów” (Oz 3,1, por. Jr 7,16-18). Kim więc byli ci ,,inni bogowie?”
Biblia wymienia z nazwy tylko niektórych. Wspomina o moabskim Kemoszu, ammonickim Milkomie i Molochu (por. Lb 21,29; 1Krl 11,7; Jr 48,7.46), któremu składano w ofierze dzieci (por. 2Krl 23,10.13; Jr 32.
35; Kpł 20,2). Wspomina o filistyńskim Dagonie (por. Sdz 16,23; 1Sm 5,2-7), asyryjskim Nisrochu (2Krl 19,36-37), sydońskiej Asztarte – ,,królowej niebios” (1Krl 11,5.33; Jr 7,18), babilońskim Belu i Marduku (Iz 46,1; Jr 50,2; 51,44) oraz o fenickim Baalu i kilku innych bóstwach (Sdz 2,11; 10,6; Lb 25,3; Ps 106,28).
Z kolei Nowy Testament wspomina jedynie o greckim Zeusie, Hermesie (Dz 14,8-18) i Artemidzie Efeskiej (Dz 19,23-40).
Oprócz tych bóstw, Biblia przestrzega również przed kultem tzw. świętych (Dz 10,25-26; 14,14-15; Rz 1,25), aniołów (Kol 2,18; Ap 19,10; 22,8-9), obrazów, figur i świątyń (Dz 17,24-25.29; Rz 1,25; Ap 9,20-21). Mówi, że bałwochwalstwo może przybrać różne formy, od tych najbardziej prymitywnych – kiedy to ,,bogiem staje się brzuch, a chwałą to, co jest hańbą” (Flp 3,19) – po źle rozumianą ,,przyjaźń ze światem” (Jk 4,4; 1J2,15-16), ,,miłość pieniędzy” (1Tm 6,9-10; Mt 6,24), komercjalizm religijny (Dz 8,18-23; 19,24), pożądanie ,,próżnej chwały” (Ga 5,26) i władzy (Łk 4,6-7).
Według Biblii, ten ostatni przejaw bałwochwalstwa, jest szczególnie niebezpieczny, ponieważ może prowadzić do dyktatury na podobieństwo starożytnych imperatorów: królów i kapłanów w jednej osobie.
Przed takim przywódcą – uwodzicielem – ,,który wynosi się ponad wszystko, co zwie się Bogiem lub jest przedmiotem boskiej czci”, przestrzegał zarówno apostoł Paweł (2Tes 2,4) jak i Apokalipsa (Ap 13,1-18).
Biblia piętnuje więc wszelkie przejawy politeizmu i bałwochwalstwa nie tylko ze względu na straty moralne, ekonomiczne i zagrożenia ze strony ,,boskich cesarzy” i ,,nieomylnych” papieży, lecz również ze względu na duchowe zagrożenia oraz popełnione zbrodnie w imieniu tychże bóstw. Według Biblii, za bóstwami tymi kryją się bowiem istoty demoniczne. Oto co na ten temat czytamy w Pięcioksięgu Mojżesza:
,,[Izrael] porzucił Boga, który go stworzył, znieważył skałę zbawienia swojego. Pobudzili jego zazdrość cudzymi bogami, podniecili go obrzydliwościami, składali ofiary demonom [złym duchom], które nie są bogami” (Pwt 32,15-17).
Podobnie też napisał psalmista:
,,Oddawali cześć bałwanom, które stały się dla nich pułapką. Ofiarowali demonom synów swych i córki swoje. Wylewali krew niewinną, krew synów i córek swoich, które ofiarowali bałwanom Kanaanu” (Ps 106,36-38, por. Kpł 17,7; 2Krl 17,16-17).
Autorzy biblijni podkreślają więc, że politeizm i bałwochwalstwo prowadzi do ,,społeczności z demonami” (1Kor 10,20-21). Apostoł Paweł twierdził, że ,,bóg świata tego” (2Kor 4,4) przyczynia się do niewiary, ,,działa w synach opornych” (Ef 2,2) i stoi w opozycji do dzieła Bożego. Stąd też – jak powiada – prawdziwy ,,bój toczymy nie z krwią i z ciałem, lecz z nadziemskimi władcami tego świata ciemności, ze złymi duchami w okręgach niebieskich” (Ef 6,12, por. 2Tes 2,4.9).
Biorąc pod uwagę te i inne zagrożenia, pierwsze przykazania Dekalogu, które są podstawą wszystkich pozostałych przykazań, mają doniosłe znaczenie zarówno dla jednostki, jak i całej wspólnoty ludu Bozego. Przykazania te są więc wciąż aktualne (por. Iz 42,4.21; Mt 5,17-19; Jk 2,10-11). Zawierają bowiem podstawowe przesłanie Jahwe – Zbawiciela – który nie tylko wyzwolił swój lud spod jarzma Egiptu, ale również chce go uwolnić od wszelkiej ułudy, bałwochwalstwa i związanych z nim zagrożeń.
Sam wstęp do Dekalogu to również ,,ewangelia” dla nas. Jak bowiem za pośrednictwem Mojżesza Bóg Jahwe wyzwolił Izraela z niewoli egipskiej, tak przez Mesjasza wyzwala zniewolonych grzechem (Łk 4,18; J 8,36), aby ostatecznie wybawić swój lud od jego skutków (Ap 21,1-5). A zatem dekalogowe ,,jedynie Jahwe” podkreśla, że ,,nikt nie może dwom panom służyć” (Mt 6,24). ,,Albowiem napisano: Panu Bogu swemu pokłon oddawać i tylko jemu służyć będziesz” (Mt 4,10), bo tylko On – Jahwe – jest Wyzwolicielem i Wybawicielem i jedynym prawdziwym Bogiem (por. J 17,3; Iz 43,11; 42,8).